Skip to main content

Posts

Showing posts from January, 2023

Spider veins OR varicose veins

Spider veins OR varicose veins A lem a kan hmuh ang hian enge a nih kan hre nghal mai awm e. Spider veins te hi taksa pawnlâng vun hnaih laia thisen tlingkhawm an ni a, a pawl, a nawinawk rawng, a hring deuh leh a sendal te in a lang chhuak țhin. Spider veins awmchhan ber chu, inthlahchhawng ațang te, kum, rai vang, thau lutuk, rilru hah, ni sâ tawrh nasat, taksa a hormone inthlak vang te a lo awm a ni ber. Spider veins te hi a na chhuak lem lo a, na chhuak emaw awm ti nuam lo anih chuan Doctor rawn mai a țha. Amaherawhchu, test neih vak leh damdawi pek hluai ngai ani lem lo.  Spider veins te hi kum engemaw chen a awm thei a, a țhen chuan damchhung pawh a daih thei. Doctor hnen a treatment lak hian a chhawk viau thei a, a reh țhakna erawh sawi tur a awm lem lo.  Sclerotherapy hmanga enkawl theih a ni a, sclerotherapy ah hian Doctor in spider veins ah damdawi jection lut in veins te a kalna kawng pangngaia kal leh turin a pui thei. Mahnia enkawl dan te; 1. I thau a nih ...

Tangseh leh a enkawl dan

TANGSEH LEH A ENKAWL DAN Tun lαiin hmun hrαng hrαngαh tαngseh α tαm hle mαi α, tαngseh nαtnα chungchαng tlem hαn tαrlαng leh teh αng.  Tαngseh hi virus chi khαt, vαricellα zoster virus vαngα lo αwm α ni α, nαupαng kum sαwmpαhnih hnuαi lαmin αn vei tlαngpui α, puitlingin αn vei chuαn nαupαng αiin αn tuαr nα zαwk ţhin α ni. Hmαn lαi chuαn nαtnα hluαr tαk mαi α ni α, α vênnα vαccine siαmchhuαh α nih hnu chuαn α tlem tαwh hle α ni.  Nαupαngin tαngseh αn veiin, ţhenkhαtαh chuαn αn hriαtnα thαzâmαh he nαtnα hrik hiαn bu khuαrin α muhil ţhin α. Kum upαt hnu, tαksα α lo chαkloh hunαh he nαtnα hrik hi lo hαrhchhuαkin, αwmvêl αngin α lo lαngchhuαk leh thei bαwk α ni. Tαngseh hi nαtnα inkαichhαwn αwlsαm tαk mαi α ni α. Chil per, khuh, hαchhiαu leh tαksα α durh lo keh αţαngα inkαichhαwn α ni. α nαtnα hrik tαksαα α luh αţαngα kαr hnih thum velαh α lαngchhuαk ţhin α ni. Tαksαα α lo lαnchhuαh hmα ni hnih velαh hiαn khαwsik, lunâ, chαw ei tui lohnα leh pum nuαm lo α αwm ţhin α; hetα ţ...

Buannel kal tum tanDecember 28, 2020BUANNEL CHUNGCHANGA HRIATTIRNA LEH NGENNA

Zofa te hmun mawi ber leh lungkuaitu BUANNEL RAM DAI CHAWNGTINLERI TUALLENNA hmun hi Zofa te tan hmun hlu leh pawimawh tak a ni a, October thla atanga May thla thleng hi tlawhtu tam zual lai bik niin tlawhtu an tam thin hle. A kal tawh te an sim ngai lova, la kal ve ten kal an chak em emna hmun nuam tak a ni a, kal ve a, a hmun ngei hmu ve turin kan sawm che u a ni. BUANNEL hi Hmunluah khua a tanga kal awlsam ber a nih angin 1986 chho a tang khan Hmunluah khua chuan a kalna kawngte enkawl chhovin, kawng chhe lai leh kawng hnimte samin kum khatah vawi hnih/thum tlawmngaiin a lo thawk chhuak thin a. A kal kawng a chhuk chhoh chhiat em avangin kal a hautak a, a hreawm em em a ni. BUANNEL kal ten harsatna neuh neuh te tawkin a hmun a damlo, zawn ngai te, ngawpui chhunga kawngbo ta te leh chi hrang hrang buaipui leh tanpui ngai te tanpuiin tlawmngai takin neitu chan changin an lo enkawl chho va. Kumin 2020 hian sawrkar chak tak hmalakna in kawngpui tha leh nuam tak feet 30 zeta zauv...

Missionary Day inṭan danJanuary 11, 2021 MISSIONARY DAY LO AWM TAN DAN

Rev. Dr. Raltawnga Chairman Gospel Centenary 1994 Missionary Day hi Kohhranhoten vawi 31 lai kan lo hmang ta reng mai. Mizoram sawrkârin Chhuṭi ni (holiday) atân min puansak a, kohhranhoten urhsûn tak leh hlim takin kan hmang ṭhîn a. Pathian biak inkhâwm, zaikhâwm leh ruaiṭhehnate neiin kan la hmang thei zêl hi a lâwmawm takzet a ni. Tûn lai hian Whatsapp lamah mi ṭhenkhatten thil awmzia hrechiang chiah lêm lovin Missionary Day tih hi Baptist Church of Mizoram sawisêlna hmanruaah hmangin thu an vawrh darh deuh niin hriat a ni. He ni hi Baptist Kohhran pual bîk leh Pâwl dangte tâna hmanpui theih loh niin an sawi a. January 11, Missionary Day tia hming thlâktu leh pâwl dangte rawtna ṭâwmpui duh lova, January 11 Chanchin Ṭha lo thlen ni atâna hman tum lui tlat ang te pawhin min sawi niin hriat a ni bawk. Hêng avângte hian Missionary Day tih lo awm ṭan dân te, a hming vuah a nih dân te, kohhranhoten lungrual taka Chanchin Ṭha lo thlen ni lâwm tûra thu an tih tlûk dân leh Mizo Krist...

INCOME TAX PEK DAN LEH A CHHEHVEL

INCOME TAX PEK DAN LEH A CHHEHVEL Mizote hi India Danpuiin Income Tax pe lo tura min awl [Article 366(25),Income Tax Act, 1961:10(26)] avangin Income tax hi a hming ringawt chuan hre mah ila, kan hre thuk lo tlangpui vek awm e.  Income tax : Income tax chu mimal, sumdawng, pawl etc ten an sum lakluh ang zela tangka kum khat chhunga Sorkar hnena chhiah an chhun luh țhin hi a ni. India Constitution Seventh Scheduled, Article 246 hnuaia awm a ni a, Union List 82 naah awmin, Income Tax Act 1961 u/s 10 (1) in a sawi angin Central Sorkar chu non agricultural income, agriculture income ah te chhiah khawn theihna siam a ni. Chhiah khawn tur zat bithliah hi Sorkar dan siam Central Board of Direct Tax (CBDT), Annual Finance Act, Judicial pronouncements by Supreme Court/ High Court anga kumtin khawn khawm țhin a ni.  Tunge Income tax pe? Income Tax chu India mi tupawh Constitution in chhiah a awltir loh zawng zawngin tangka kum khat chhunga an sum lakluh ang zela chhiah (direct t...

Stock market - DEMAT ACCOUNT Chungchang

India ram stock markets kal tlanga sum peipungtu (investor) nih tum tan Demat account hi neih ngei ngei ngai (mandatory) a ni.  DEMAT ACCOUNT Electronics hmanga securities, share, bonds etc te vawn leh dah țhatna hi Demat account chu a ni. Tun hma lama Demat account hman a nih hma chuan Stock exchange atang hian shares certificate chi hrang hrang lehkha hmang ngeia pek chhuah țhin a ni a, chu thil buaithlak tak chu electronic hmanga khawvel thiamna chuan a rawn thlak ta a ni. India ramah hian kum 1996 khan paper certificate vel thlak turin electronics hmanga Demat account chu siam a ni. Demat account hian rang leh awlsam zawka sumdawnna a rawn thlak danglam bakah, share certificates bo, a lem leh paper hman ngaihna hna tam tak kha a rawn hnawt bo ta a ni. Demat account ah hian Stock market hnuaia sum peipunna lam thil -- equity shares, bonds, debt securities, mutual funds, government securities, ETF te kawng hmang fel tak neia chhinchhiahna a ni. Demat Account chu eng nge ...

Nimbu Limbu thatnate

NIMBU  Nimbu hi thei thûr tak leh lar tak a ni a, Mizoram leilungah pawh a ţha duh êm êm mai a. 'Citrus fruits' an tih zinga mi a ni a. Kan ţhenawm state Assam-a chîn hmasak ber nia hriat a ni. Khaw lum laia nimbu, hmarcha hmui leh chi uih chawhpawlh han ţhial sawk sawk hi chu, a tui ve chiang a ni. Ka sawi zawngin ka chil a pût nia maw le! Hâ erawh a ţim duh deuh. Nimbu ţhatna tlem han tar lang teh ang. Nimbu hian calories a pai tlem a, cholesterol leh thau ţha lo chi (saturated fats) a pai lo a. Dietary fiber a pai tam a. Nimbu hian vitamin hrang hrang...  Vitamin C Vitamin A Vitamin E Thiamine  Riboflavin  Pyridoxine  Folic acid leh  Pantothenic acid a pai a.  Minerals leh electrolytes...  Copper  Iron  Magnesium  Potassium  Zinc  Phosphorus manganese leh  Calcium a pai a.  Flavonoids- hesperetin, naringin leh naringenin a pai a.  Phytonutrients- alpha leh beta carotene, beta cryptoxanthin, zeaxan...

Triglycerides leh a nihphung TRIGLYCERIDES

Triglycerides hi kan thisena thau chi khat awm ve hi a ni a, kan taksain chakna a hmuhna pakhat a ni. Hrisel ṭha turin kan taksa hian triglycerides hi a mamawh a, thisena a tam lutuk erawh chuan lung natna kan neihna a tisang a. Tin, thisena triglycerides awm zat (level) sang hi Metabolic syndrome chhinchhiahna a ni thei bawk a ni.  Metabolic syndrome:  Metabolic syndrome chu blood pressure sang, blood sugar level sang, kâwng bâwr vela thau chhia tam, cholesterol ṭha chi (HDL) level hniam leh triglycerides level sang awm khawm leh awm kawp hi a ni a. Metabolic syndrome hian lung natna hrang hrang, zunthlum leh stroke neihna a tisang vek a ni.  Triglycerides level: A pangngai (Normal) - 150 mg / dL aia hniam.  Sang (Borderline high) - 150 --199 mg / dL.  Sang lutuk (Very high) - 500 mg / dL leh a aia sang.  Triglycerides sang awm chhan: 1. Thau luatna (obesity).  2. Zunthlum enkawl mumal loh.  3. Chhum lo chat lova kan taksain a paih chhuah...

NEW EDUCATION POLICY 2020New Education Policy, 2020

1. Pawl 12 Board exam thin chu tih tawp a ni. 2. School kalphung thar hman a ni dawn a. Chu chu 5+3+3+4 tih a ni ang. 5= Kum 3-8 = Ṭawng leh naupang intihhlimna lam zir, - pre school aṭanga class 2. 3= Kum 8-11 (preparatory stage) class 3-5 hetah hian infiam, thil hmuhchhuah lam, classroom teaching, thil tih ho dan an zir ang.  3= Class 6-8 =sciences, mathematics, arts, social sciences leh mihring nunphṭng an zir ang. 4= class 9-12 = Hetah hian Subject thlan bik ah te thiamna tak tak an zir chho tawh ang.  3. Class V thleng hi pre school tih a ni anga, class VI atanga class VIII thleng Middle school, class IX atanga Class XI thleng High School, Class XII atanga a chuanglam Graduate tih a ni ang. 4. Degree engpawh kum 4 zir a ni ang. 5. Class VI chunglam ah vocational course a awm vek ang. 6. Class VIII atanga IX zirlai in an zir duh subject an thlang thei ang. 7. Graduate zirlai in subject zirbing bik(major) leh a tenau zirbelh( minor) an nei ang. (Entirnan, science ...

PIRANHA (PIRANA) chanchin

October 3, 2020 Author: Andy K Zarzoliana (Thianpa Thartea thuziak kan suanlut teh ang, ngaihnawm ka ti tlat.) Piranha hi piraña ti pawhin sawi thin a ni a, Hnim leh sahel ei thin (omnivorous) niin, Sangha kawlh leh rawng tak niin an sawi thin a. a nih ve theihna chin tam tak pawh a awm thei awm e. South American Lui-ahte khuan an awm. Venezuela-ah chuan, caribes tiin an sawi thin thung a. An ha a zum hle a, an khabe ruh a chak em em bawk a, sahel an rawp huam huam mai bawk thin a ni.PIRANHA (PIRANA) Thawkkhat lai kha chuan, Discovery channel pawhin, Khawvel rannung kawlh berah a lo thlang tawh hial a ni. Film lama han en zet phei chuan an hlauhawm em em mai a, rapawm tak an ni. Piranha chi hrang (pecies) awm zat hi hriat a ni lo va, an hmuhchhuah belh ve zel reng a. chi 30 atanga 60 vel chu an awmin an ring. Piranha hi 14 cm atanga 26 cm (5.5 to 10.25 in) vela sei an ni a. Piranha rau rauvah pawh heng Serrasalmus,Pristobrycon, Pygocentrus, leh Pygopristis te hi chu an ha awm d...

Thyroid natna chungchangThyroid hi engnge ni?

ᅠ Thyroid gland hi phengphehlep pianhmang ang deuh, hrawkbawk hnuaia awm a ni. Taksa peng pawimawh tak, tangkai taka hnathawk tu a ni. Puitlingah chuan Thyroid hi gram 15 – 25 vela rit a ni. Pianhma atangin taksa tan hna a thawk tan a, bawlhlo (hormone) pawimawh tak T3 leh T4 a siam chhuak a, chungte chu taksa thanlen nan leh thluak than nan te a tul a ni. Thyroid Hormones te chu engnge ni? ᅠ Thyroid gland in a siamchhuah bawlhlo (hormone) pahnih T3 (Tri-iodothyronine) leh T4 (Thyroxine) te hi taksa tan an pawimawh hle a, taksa khawl tinaltu (metabolic activities) an ni a, chakna petu, thanna leh taksa peng hrang hrang puitlin chhoh nana themtlengte an ni. T3 leh T4 te hi taksa peng, tisa leh timur ten nilengin an mamawh reng a, a tlem emaw a tam lutuk emaw chuan taksa in natna a tuar nghal thin a ni. Thyroid hnathawh thununtu a awm. ᅠ Thyroid hnathawh thununtu chu thluak chhung a mi Pituitary gland a ni, hei hian TSH (Thyroid Stimulating Hormone) a siam a, TSH chuan thyroid gl...

Std natna chi khat Genital Herps

STD natna chikhat ‘Genital Herpes’ hi serh bawr vel thip/thak chiam sawina a ni a. Invenna tha nei lova nupa nun hman phei chuan midang pawh kaichhawn theih a ni a, ka chhung, serh leh MKH atangte pawha awlsamte-a kaichhawn theih a ni bawk. He natna thlentu virus hi pâwn lamah rei tak an dam thei lova, tam takin an hlauh thin toilet seat atanga inkaichhawn hi thil theih loh ang tluk a ni. Naupai laia thleng He natna vei nu kaltlangin naute hian a pianna lamtluang a zawhna lamah a kai ve thei a, puitling tan pawha ngaimawh thama hi nausen tan phei chuan hlauhawm tak a tling. Hlauhthawn chiam tur erawh a awm lova, he natna nei nu tam takin naute hrisel tak tak pawh an nei tho a nia. Chutih laiin, nautein a kai a nih chuan thih hlauhawmah a ding thei hial. Nang leh i kawppui khan in vei a nih chuan doctor entir vat a, enkawl dan zawn a tha hle. Naute tan a pawi maw? Nautein a vei theihna hi naupiang 3000 zelah pakhat emaw 20000 zela pakhat anga chhut a ni a, naupai laia i vei a ni...

Heart Attack chungchang

HEART ATTACK (Myocardial infarction) Heart attack hi natlawkna awmloa dam tha pangai renga ngaihte thih thutna thlentu lar tak a ni a. Natna hnuk hnaih tak leh emergency pawl tak a ni awm e. Lung hi thisen zempui ber leh taksa hmun hrang hranga thisen sem darhtu ni mah se, a mah ngei pawh hian hna thawk thei turin thisen supply mumal taka a dawn ve reng tho a ngai a. Lung chawmtu tu thisen zam "coronary artery" an tih mai hi chhan engemaw avanga a lo block palh a, lungin thisen a mamawhang a hmuh that theih loh hian "Heart attack" kan tih hi a lo awm ta thin a ni. A block nasat emaw a rei deuh phei chuan lung tihtawlin Oxygen a tlakchham avangin lung timur (cells) ho an lo thi hman ta thin a, chuchuan lung hnathawh tibuaiin lungphu a lo tawp a, mithi kan lo ni ta mai thin a ni. Heart attack hi a nasat dan azir leh, hriat chhuah vata damdawiina enkawlna mumal dawn nghal a nih chuan enkawl dam leh tih ziaawm theih chin a awm a. A block hi a nasat viau chuan ch...

Lamkhuang ṭhatna

Lamkhuang tam lai a ni a, Gilead Thinghnai lehkhabua lamkhuang chungchang ka ziah hi ka'n dah ang e. Kan rama a tam avangin lo ngainep ngawt suh, a vànna hmunah chuan an ngai hlu hle a ni. Ţhenkhat hian thei hrisel lo takah an ngai a, i chhiar zawh meuh chuan a ţhatzia ha hîpa i sawi ngei ka ring.  LAMKHUANG  Lamkhuang hi Mizoram chhim lamah chuan Laui tih a ni a. Lamkhuang hel hi vaiho hian chawhmeh atan hmangin an kang fo a. Hostel-a kan awm ve lai pawhin lamkhuang hel bakah balhla hel leh thingfanghma hel, alu nena kan pawlh kan hmeh fo mai. An sawi dân chuan lamkhuang hel hi arsa leh bawngsa nen te hian kan pawlh ila, a sa sa kha ei ila a tui lutuk, an ti. Lamkhuang hi balhla nen hian a thil pai a inang riau a, chakna (energy) leh dietary fiber a pai tam hle a. Taksa mamawh vitamins leh minerals a pai nual a. Thau ţha lo, saturated fats leh cholesterol a pai lo a. Sodium a pai tlem hle bawk a.  Simple sugar - fructose leh sucrose a pai tam a. Hei hian chakna m...

Zun kawng ṭha lote tan

ZUN KAWNGA HRIK NEITE TANA HRIAT NGEI NGEI TUR TE Zun kawnga hrik awm fo hi a buaithlak a, enkawl ṭhat loh phei chuan chhiatna nasa tak a thlentir thei a ni. Natna tlanglawn takte zinga pakhat a ni ve ta hial mai.  Thianghlimna lama daithlan vang te, condom tel lova mipat-hmeichhiatna hman vang te, kap kar vel kan enkawl dan dik tawk loh vang te, zun (urine) tlem vang te, tui in tlem vang te leh chhan dang eng eng emaw avangin zun kawngah natna hrik a awm thei. Zun kawng hi mipa aiin hmeichhiain an neih tawi zawk bik avangin hmeichhiate hian mipate aiin zun kawnga natna awm theihna chance an nei sang deuh bika ngaih a ni a. Hetiang lama natna nei hi an tam zawk bawk. Zun kawnga natna hrik a lo awm tirh, mahni pawh kan inrinhlelh a, doctor kan pan vat lai hun angah hi chuan daithlan palh a awl em em a. Natna tawrh a hrehawm vak lem loh phei chuan kan ngaihthah hlen palh thei a ni. Mahse, bacteria te khan zawi zawia kal (kidney) leh phing (bladder) te an lo thlen a, bu an khu...

ANXIETY landan

Rilru lam damlohna hi Mizo te ah pawh tuar kan tam ta hle a, he thil avanga mangang tam tak kan awm ve ta. Hetiang rilru damlohna tuar ten kan harsatna tam tak zingah, a tlanglawn kan han tarlang ang e. 1. Thawchham/Boruak kham lova inhriatna:  ᅠ Hei hi a hrehawm ber pawl a ni awm e. Kan awmbawr hian kan taksa-ina boruak a mamawh tur ang dawng zo lo dawna hriatna emaw thawchham mai dawna inhriatna a awm thin. Kan hriatna thazam engemawtia tihbuaia a awm deuh vang mai a nia, engmah hlauhthawn tur a awm lova, kan thaw a chham dawn lova, kan thi dawn lo tih hriatreng tur. 2. Lungphu/Marphu rang em em leh a changa muang leh em em si: ᅠ Kan chi-ai (Anxious/Panic) hian chemical chi khat-Adrenalin an tih chu Thisenah a chhuak vak thin a. Chu chuan Lungphu a tirang ta vak a, a chang chuan Lungphu mumal lo ang ten a hriat a. Lungphu muang em em, lungphu tawp mai dawn angte'n a thawk thin bok a. Mahse a hlauhawm reng reng lo, ngaipawimawh duh tlat lo ila, a reh ve leh mai. 3. Awmbawr...

Credit Card chungchang

CREDIT CARD - I HRE CHIANG ANG U Ziaktu : Amama Varte ATM Card kan tih mai ho hi DEBIT Card an ni a, kan Account-a pawisa awm lak chhuahna a ni. CREDIT Card chu kan Bank Ac-a mi ni lo, mamawh huna pawisa lo hman puk tur awmna a ni leh mai. Bank atangin an rawn phone che a, “Ka pi/ka pu, Credit Card offer i dawng a, lokal la, kan lo buaipui ang che,” an tih khan, lawm viauna tur a awm hran lo. Rawn phone lo che mah se, Credit Card i duh chuan Bank-ah kal la, an lo buaipui ang che. An tehnaah i tlin a, i document a fel fai bawk chuan offer dawng lo pawn a neih theih. An rawn phone che khan thil danga 10% Discount dawn tih ang chi hamthatna special em em a awm chuang lova, mahni thua dil nen a danglamna chu document submit ngai a tlem bik tih leh Approve-na chance a sang bik tih a ni (A thawkte sawi danin). Chuvangin, an phone leh phone loh che ai chuan Credit Card i mamawh leh mamawh loh kha a pawimawh. Credit Card hi kan hriat chian a ngai a, a neisa te pawhin a hman dan kan zir...

Minimalism hi eng nge ni

Minimalism awmzia, Minimalism hrilhfiahna Minimalism Minimalism hi thil thar a ni hauh lo a. Kum sang chuang mihringte zingah hmelhriat a lo ni tawh a. Entirnan Isua leh Buddha te pawh kha Minimalist tia khung theih an ni. Heti taka hmelhriat rei tawh si hi tunah kan han thawh thar leh dawn a ni. Minimalism chu enge ni? Minimalism chu 'kan mamawh chin chiah neih leh lakluh' tih hian sawi ila a tha awm e. American mi hausa Warren Buffett chuan "I mamawh loh thil i lei vak vak chuan, i mamawh em em i tihral a ngaih hun a la thleng thuai ang" (If you buy things you do not need, soon you will have to sell things you need) a lo ti a. Minimalism zirtirnaah chuan, kan mamawh loh thil tam tak kan neih ai chuan, kan tana hlutna nei chiah kan neih hian kan hlim zawk, tih a ni. Modern Minimalism Sawi tawh ang khian kum sang chuang fe mihringte zingah minimalism kalphung hi hmelhriat ni tawh mahse, tunlai Minimalism chungchang erawh hi chu kum 2006 khan Blogger pakhat Le...