HEART ATTACK (Myocardial infarction)
Heart attack hi natlawkna awmloa dam tha pangai renga ngaihte thih thutna thlentu lar tak a ni a. Natna hnuk hnaih tak leh emergency pawl tak a ni awm e. Lung hi thisen zempui ber leh taksa hmun hrang hranga thisen sem darhtu ni mah se, a mah ngei pawh hian hna thawk thei turin thisen supply mumal taka a dawn ve reng tho a ngai a. Lung chawmtu tu thisen zam "coronary artery" an tih mai hi chhan engemaw avanga a lo block palh a, lungin thisen a mamawhang a hmuh that theih loh hian "Heart attack" kan tih hi a lo awm ta thin a ni. A block nasat emaw a rei deuh phei chuan lung tihtawlin Oxygen a tlakchham avangin lung timur (cells) ho an lo thi hman ta thin a, chuchuan lung hnathawh tibuaiin lungphu a lo tawp a, mithi kan lo ni ta mai thin a ni.
Heart attack hi a nasat dan azir leh, hriat chhuah vata damdawiina enkawlna mumal dawn nghal a nih chuan enkawl dam leh tih ziaawm theih chin a awm a. A block hi a nasat viau chuan chhan hman lohin lungphu a chawl chawpchilh nghal mai thei bawk. A block nasat leh nasat loh bakah, enkawlna dawn hma leh tlai hian thih leh damah kawngro a su hle a ni.
A lo awm chhan:
Lung supply tu thisen zam hnawh phui thintu hi thisen khal (blood clot) emaw, thisen zama thau chhia leh bawlhhlawh nawi inhlawmkhawm (plaque) keh nawi a ni tlangpui a. Heng thau chhia leh bawlhhlawh nawi tena thisenzam chhung lam an tih balh/khawn avanga thisen zam zim lai (Atherosclerosis) a awm avangin thisen kal kual vel hi a khaihlak thei bawk. Lunga thisen zam kal vel hi tibuaitu awmloin tha pangai mahse heart attack hi a neih theih tho a ni. Thisen tlakchhamna (anaemia) nasa lutuk avangin thisenin oxygen a pai tlem a, lungin a mamawh tawk Oxygen a hmuh loh avangin heart attack hi a awm thei tho a ni. Lungin Oxygen a mamawh nasat lai eg: exercise lak lai leh hnathawh hah lai takte pawhin Oxygen kham khawp a hmuh loh chuan heart attck hi a awm thei bawk.
A lan chhuah dan:
Heart attack mahnia inhriat theih dan leh a lan chhuah dan tlangpui chu; awm chhung na veng veng, ban khing khat emaw a lehtawna na, na hian nghawng leh hnung thlengin a zawh chho thei a, khabe vel a na tel thei bawk. Awm bawr vel nuamlo leh tawt deuh mupa hriatna, Thawk rang leh sak, thlan chhuak, luak chhuak leh luak, lungphu mumallo, luna leh hai deuh riai, hah leh chauh deuh ngawih ngawih, pum nuamlo, hlauhthawnna te siamin awm hle hle a ti harsa bawk.
Heart attack nei awlsam te:
Heart attack hi tu tan pawh neih thut theih a nih laiin natna thenkhat chronic disease an tih mai, thisensang leh zunthlum bakah lung natna chi khat (coronary heart disease) nei te tan hian neih a awlsam bik a. Mipa leh kum upa lam zingah heart attack nei hi an tam deuha hriat a ni bawk. Inthlahchhawnna atangin a neih theih a, rilru leh taksa hmang rim/hah lutuk tan neih a awlsam bawk. Taksa a nih dan tur pangai aia rit leh thau lutuk tan neih a awlsam a. Kan nitin khawsak phung leh ei leh in a zirte pawhin a ni bawk a; thau lam chi ei nasa, a bikin thau khang thei (saturated fat) leh chi (sodium) ei nasa tan neih a awlsam bik. Mi awmawl lutuk leh insawizawi ngailo te, mei zu mi, zu leh ruihtheih thil ti mi te tan neih a awlsam bawk.
Heart attack nei nia kan inhriat chuan:
Sawi takang khan heart attack hian hnuk a hnaihin hun pawh a hlu zual hle a, lung tihrawla cells te an thih hlen (permanent death) hmaa enkawlna dawng vat tura damdawiin thlen thuai tum tur a ni. A chunga a lan chhuah dan kan sawi tak anga kan awm a, inrinhlelhna kan neih chuan damdawiin emaw enkawlna changtlung zawk kan dawn hmain mahniin tih theih kan nei ve a ni, hetiangin: theihawpa thaw lak vaka hrawk vel atang mai niloin thuk deuh hleka khuh vak vak tur a ni. Vawi khat thaw lak leh khuh chhung chu second 2 chhung vela rei ni se. Thaw hip luh theih tawk hip luh vang vanga thawk chhuah leh thin pawh a tha bawk. Hetiang hian damdawiin thlen hma emaw, enkawlna mumal dawn hma chu vawi engemawzat tih tur a ni. Thaw kan lak vak hian chuapah oxygen inchhekkhawlin lung a insawr(squeez) a, kan khuh leh vak khan lung tihrawl insang phek khan thisen zam inhnawh phui lai kha a nawr/perh chhuak a, thisenin a kawng a zawh (circulatate) leh thei ta thin a ni. Hetianga tih hian vanneih chuan mahniin nunna a inchhanchhuah theih a, damdawiin thlen hmaa nunna chan mai loin enkawlna tha zawk kan dawng hman dawn a ni.
A inven dan:
Natna hi ven theih loh chin tam tak awm mahse, kan tawrh thin tamtak hi chu keimahni insiamchawp leh kan fimkhur tawk loh avanga kan tawrhte a ni fo thin. Heart attack pawh hi a awm chhan kan sawi atang khian a inven theih chin leh a inven dante pawh engemaw chen chu a hriat theih mai awm e. Natna thenkhat hi chu kan nitin khawsakphung (life style) a zira kan tuar leh pumpelh theihte pawh a awm a. Lung natna hrang hrang pumpelh tur pawh hian ei leh ina fimkhur a pawimawh hle a, a bikin thau lam leh chi ei tawk hriat a tha. Thau deuh leh thisen sang nei sa tan phei chuan ei tam loh tur a ni. Awm-awl lutuk loh tur a ni a, taksa chet tirna lam chi hnathawh leh insawizawi te uar tur ni. Thatchhiat lutuk hi Lung in a ngeih vaklo tihna a nih chu. Vawikhata hah lutuka tih vak erawh a tha chuanglo tih hriat a tha. Kan phak tawka hna kan thawh hian kan taksa a tih hrisel bakah kan thawh rah hian kan rilru a tihlim a, lung hriselna a tan a tangkai hle. Kan insawizawi emaw, hna kan thawha thlan a lo chhuah hian thisenzama thau chhiate hi a mahin a lo tuiral ve thin a, thisen dawt a ti faiin thisen kalkual vel a tluan phah a, hriselna a tan a pawimawh hle a ni. Hna kan thawh lai emaw kan insawizawi laia awm chhung na veng veng, chau ngawih ngawih, luhai leh vai deuh riaia kan awm a nih chuan chawlh san vat tur a ni. Zu, ruihtheih thil chi hrang hrang leh zuk leh hmuam tih loh a pawimawh bawk a, damdawi hriat chian loh ei leh Doctor rawn loa rinthua damdawi ei mai mai te hi chin loh bawk tur a ni.
Mafaki (Siangzi Nu Hnialum)
GILEAD THINGHNAI
(Hriselna leh Hringnun)
Comments
Post a Comment