SETANA PAWHIN "EM EM A" A TI ANG

SETANA PAWHIN "EM EM A" A TI ANG.

Michael Lalmanzuala

Lengpui Airport chei țhat mệk lai slab chim chuan sawi a hlawh hle mai a. Sawi mai duh tawk lova, he thil thlenga a mawhphurtute chu an phȗ tâwk hremna an hmuh ngei nana bawhzui tur a ni.

A chhan zawn vak a ngai lo va, sawimam theih pawh a ni lo. Hlệp tam an tum luatna lamah hmanrua an tidawrâwm lutuk a. Eng ang pawhin lo thawk chhia se, hrem theih an ni lo tih an hriat avangin a thawktute pawh an fimkhur hlawl lo a ni. Duh se chuan Dawtsawi Centenary lawm thei an ni kan tih țhinten zệp ngaihna a awm ngang lo a ni ang, a chhan chu a dona mau a pelh vang an han ti ngam te hi dawt an sawi loh țum ni-ah ngai ila, hmasawnna chi khatah kan ngaihsak a ni ang chu.

Keini mimal in hmun hrang hranga chhawng 17 lo sa ve tawh hian țha tâwka sak dan chu kan thiam ve a ni a. Sawrkara pumpa hetiang ngawta an han inchhep nawi țhin hi chu an huatthlalain, a thinrimthlakin, a zahthlak a ni.

A chhan dik tak erawh chu hlệp tam an tum lutukna lamah hmanraw hman tur zat an hmang lo va, an sak chin chinah pawh tih tur țul an ti lo a ni.

Tuna thil thleng hi thil thar a ni lo va, kan sawrkar PWD hnathawh dan History bu-a a chuan dan zulzui vek a ni. Reinforced Cement Concrete insak hi a nih dan tur taka sak chuan kum 100 vel daih tura ngaih a ni a. Kan ‘history’-ah chuan chu chu a ni si lo a ni.

Vety building sak zawh hma-a, a chim kha tun hma kum 50 dawnlai a ni tawh a. Delhi, Calcutta Mizoram House te khu kum 20 tlin hma-a țhiaha sak țhat an ni nual mai. Calcutta Mizoram House sak thar phei kha chu a pawnlam step vawnban an siam zawh ațanga thla khat velah khan kut zungțanga piai thlak theih a ni. Vasant Vihar-a Mizoram House VIP Room pakhat bathroom kha tui a far nghal tluk tluk bawk.

Govt High School Hall, badminton khelh nana kan hman țhin a chung rangva, a țha ber chi ‘dyna’ (pre-coated)-a an chih kha, ruahsur hmasang bera a far(leak) avang khan kan endik a. Repair tumtu mistir-in rangva a’n rah khan a pawp a, a tla sual țhelh nghe nghe. Rangva nệm chhe ber chi kha an lo chih a ni. Kha rangva kha khatih laia Chief Minister țhian țha, sumdawnna lama inhnaih tak ‘supply’ a ni a. Khatiang ti veltu kha a Uisathiam a ni a. Ani tho kha Lengpui Airport chei țhat nana kan Chief Minister uisathiam ni-a rin a ni.

Chawm bawk, hâwp bawk, bâr baw bawk, pal baw bawka kan tih mai hian MZU in pakhat a sak țan khan 1stfloor slab a dawrawm lutuk a. A tih țhat leh loh chuan bill an pass sak loh tur thu an hrilh a. A sa țha leh ta a. A hnu-a khami chungchang social media te-a sawirik a nih tâkah khan, ‘Ka thiam loh a ni lova, ka hnathawktute tih dikloh a ni,’ tiin a sawi.

Hetiang thil ualau taka ti diklotuten hrem an tuar ngai lo hi, hetiang thil tihsualin a zualkai zel phah hi a ni.

Restricted Tender an tih hi a nih dan tur taka thawh chuan tihdan țha tak a ni a. Mahse, a letling zawnga an hman taka an mi duhsak zawng an thurualpui theih midang tel ve theh lohva hna pệk nana an hman țakah hian a corrupt ta em em mai a. Hetiang tihna lama Specialist kan tih mai, Chawm bawk, hâwp bawk, bar baw bawk, pal baw bawka kan tih mai bawk hian Sawrkar hmasa-ah khan a duh thâla a tihpui theih Minister pakhat nen an ti dȗn mial mial a. Khatianga an tihna lamah khan dan dinglai leh tihdan phung awm lai zawng zawng tih theih bawhchhia-in an ti mawp mawp mai a ni.

Khatianga tih kha an hlâwkpuizia chu chhiah pệk tur ringawt pawh Cheng Nuai 126 chuang a nei khan a tilang chiang a. Pawisa chu chutianga bawlhhlawh taka siam ni mah se, thil a tih theihzia a bo lo va, a langchiang zawk a, khati zozai chhiah pek tur pawisa kha a âwl theih phah ta a ni. Contractor hausa ber ni-a hriat hlawh a nih phah bawk.

Hmathlῐr pawh a thiam hle a ni ang. Sawrkar tharah pawh a hma aia vung zawkin a ‘restricted tender’ ta zel a. Chutah phei chuan hotu lȗ ber a ‘restricted tender’-pui thei a. Tumah khap thei an awm si lohah chuan tihphung pangngai Open Tender chu thil awm lo ang maia chantirin an restricted tender ta tlut tlut mai a ni.

Pawisa hmangaihtu chuan chintâwk nei si hek lo, an duhâm tawlh tawlh a. An chunga thuneitu an awm bawk si loh avangin an ngampa tawlh tawlh a, an huaisar tawlh tawlh a. Tuna Lengpui Airport chei țhat hna, an mualpho pui tâk phei hi chu Work Order tak ngial pawh hmuh hmain thla ruk dawnlai an thawk țan hman a ni. Pawisak an nei tawh miah lo a ni ber mai.

PWD hi pawisa eiruk nasatna ber a nih țhin avang khan Corruption Khurpui ti te-in hming lem kan pe țhin a. An han restricted tender tak tak hnu hi chuan Corruption Lipui ti ila a inhmeh tawh zawk ang.

Hetiang tihphungah hian Za-a Sawmriat, 80% vel an eiru țhinah kan ngai a. In sak kum 100 daih tur kum 20 pawh daih ta țhin lo; kawng siam pawh kum 10 -15 daih tur kum khat pawh, fȗr khat pawh kan ti zawk dawn em ni, daih ta mang țhin lo hian hetiang hisâp hi min neih ngamtir a ni.

Tuna Restricted Tender an kalpui dan hi chu Saphovina Daylight Robbery an tih, Chhun pachanga Insuamna a ni ber mai.

Hetiang tihphung bawlhhlawh, tihphung ngheta kan ram hruaitu lȗ berten an neih thei hi mak kan ti a, a huatthlala kan ti a, a zahthlak kan ti a ni.

Hetianga an pawisa siam an hman țangkaina ber chu Vote lei nan a ni a. Vote leia an tlina thuneihna an neih te chu ram leh hnam tana thil țangkai tih nan hmang se, ngaih hnathiam chin kan nei thei pawh a ni ang a. Mahse, tuna kan thu khel mệk te tih theih nana an hman a ni leh si hi chuan ram leh hnam chhhiat lehzualna a nih avangin a țha si lo a ni. Politics bawlhhlawh taka an khelh țhin kha a bawlhhlawh lehzuala khelh nana an hman avangin ram leh hnam tan a pawi lehzual ta a ni.

Hetianga belhchian dawl lo taka sum siama nihna neite hi mi pangngai kan tih, chhia leh țha hriatna hmanga ngaihdan siama thil timite chuan kan ngainệpin kan ensan tur a ni a. Mahse, mi pangngai chu sawi loh, mipuiten kan aiawha kan thlan, dan siamtuten dan siamna in ngei maia an ngaihsan thu leh an fakna thu te an han sawi hluah hluah si hi chuan a ngaihna tak a awm ta si lo a ni.

Hetiang tihphung bawlhhlawh tak mai, mi pangngaite pawhin sawisel lova kan ngawihpui mai țhin hi a makin a pawi a. Kan chanvo nasa taka kan hlohna a ni tih hria-a, hua-a do tur kan ni. Kan do ngam loh avanga hetiang dinhmuna ding kan nih avangin hetiang thil diklo tihnaah hian kan telve tihna a ni.

Hetiang thil rawn awmtirtu ber chu kan Bible-in SUAL TINRENG BUL SUM NGAINATNA a tih hi a ni a. He Pathian thu pawimwh tak mai kan hriatthiamna tura min zirtirtu turte chu kan Kohhrante hi an ni a. Anni zawk hi sum ngaina satliah mai pawh ni lo, a âtchilhtu-a an țan tak ațang hian thil a buai zo ta a ni.

Intihropui, Intihzahawm, Intihthuneih nan Sum neih a pawimawh tih an hria a. Bible, thumal Nuai 7 chuang zet awmna-a, 10 awmna, ‘Sawma Pakhat Chu Ka Ta A Ni Lalpan A Ti’ tih chu thupuia neihin THAWHLAWM thlarau an chang a. A thawh hnem apiang chu Pathian tana thilphal, Kristian țha an ti a. Pawisa thianghlim leh thianghlim lo kan thliar hrang thei lo, tiin an pawisa dawn apiang chu lawm takin an pawm zel mai a. Eiruk pawisa ațanga hmuh ngei ni-a hriat sawma pakhat Nuai 30 te chu an dawng mai pawh ni lovin lawm thu an sawiin a petu chu fak hla-in an chawimawi a ni.

Heng ațang hian Corruption chu an haw lo va, an do lo va, an chawimawiin an lanmawitir zawk a ni, tih a lang a ni. Sual rapthlak, Kuhva Tawlhruk te pawh an ngawihpui hmakna chhan chu hei hi a ni. Tun thilah pawh hian an dona thawm hriat tur a awm rih lo a nih hi. Zu dona lama an țuanran leh an beih nasat ang hian Corruption dona lamah hian beihpui han thlak ve se kan va ti ệm?

Kan Tlawmngai Pawlte pawh an ngawi țhiap mai țhin a ni ti ru’?

Ngurdinglianan a in ropui tak a lawm ni khan a sitting room-ah hunserh hmanna tur changkang taka ruahman a ni a. Hunserh hmangtu Rev. Lalngaisangan, Pathian hnena thil hlan chu a thianghlim tur a ni a, a in thar chu Pathian hnena hlan tlaka thianghlim a ni em, ti-a Ngurdingliana a zawh chu, a nin, a choka chin chiah a ni ama pawisaa a sak chu, tiin a chhang a. Rev Lalngaisanga chuan hunserh chu choka-ah a hmanpui ta a ni.

Rev. Thansiama khan biak in sak nana hmeithai zu zuar pakhatin Cheng Sangnga a thawh tur, pulpit hma-a hlan tura a kuta a rawn ken chu, a lokalna thianghlim lo ni-a kan hriat chu, Pathian hming chuan ka dawng ngam lo, tiin a hnar bawk a ni.

Kan Pastor-te hi Rev Lalngaisanga leh Rev. Thansiama te ang hi ni vek se chuan, kan Kohhrante pawh hi Corruption lakah an fihlim mai ang maw le.

Corruption satliah pawh ni lo, Corruption bawlhhlawh lehzual, Restricted Tender hmansualna Corruption-a inhnamhnawihte hi tupawh ni se, kan sawisel satliah mai pawh ni lovin kan dodâl tur a ni a. Ram hruaitu intite an nih phei chuan nasa lehzualin kan dodâl tur a ni. An thiltih hian pawisa eiruk vanga ram hmasawnna nasa taka tițhuanawptu an nih hi a pawi a. Kan rilru, kan thinlung, kan MORAL tichhe barhtu an ni hi a pawi lehzualna a ni.

Mipuiten hetiang mite do nachang kan hre lo leh inthlan huna hnâwl nachang kan hre lo țhin hi kan thiam lohna lian tak a ni a. Kan harh chhuah a țul tawh tak meuh a ni.

Kan kalphung țha lo ti-a siamthat tuma pawl hrang hrang, Reform Movement te tiamin, an lo lang ta sap sap hian kan dinhmun chhiatzia chu a lanchiantir a. Corruption tihphung ngheta neihte hian an tihphung hi an bansana an insiamțhat loh chuan Revolution hi an cho chhuak ang tih a hlauhawm tawh takzet a. Ram leh hnam hmingin an tihphung hi bansan turin kan ngen a ni e.

Hetianga kan tih hian hetiang tih ching mite hi mimalin kan hua tihna a ni lo va, ram leh hnam siamțhat nana a țȗl vanga hetiang sawi hi kan ni a, an huat atana sawi kan ni lo tih kan han sawi chiang bawk a ni e.

Kan hla țha tak tak te, kan thu țha tak tak te hi, a saka sak leh a sawia sawi mai duhtawk lova, a nuna kan nunpui a hun tawh tak meuh a ni. a.

E, kan thupui kan thlâk leh e, hetiang corruption turu lutuk hi, Setana'n em em a, a ti lo vang a, a lawm zawng tak a ni zawk ang.